دکتر حوریه یحیایی
Hooriye_yahyaei@yahoo.com

سب و کارهای خانگی ،یکی از جذاب ترین انواع کسب و کار است که به علت خصوصیات منحصر به فرد خود در تمام دنیا یکی از مطمئن ترین راه های درآمد زایی محسوب می گردد. از آنجایی که این مشاغل در فضای خانه و امکانات منزل بهره می گیرند در صورت بروز رکودهای اقتصادی، از مقاومت بیشتری برخوردارند. همچنین معاف از مجوزهای دست و پاگیر و پرداخت مالیات هستند. در این مشاغل سود ابتکار و کارآفرینی بدون واسطه نصیب فرد تولید کننده می شود و فرد در آن دچار خود مدیریتی و خود کنترلی شده و ساعات کاری انعطاف پذیر مشاغل خانگی سبب افزایش کیفیت زندگی با سپری کردن اوقات بیشتر در نزد خانواده می شود.

در روزهایی که بسیاری از مشاغل به خاطر کرونا بیکار شده اند و یا در وضعیت مساعدی قرار ندارند، روی دیگر سکه از رونق مشاغلی خبر می دهد که نه تنها در وضعیت شان اخلالی ایجاد نشده است، بلکه رونق فراوانی نیز یافته اند. بله، مشاغل خانگی، دقیقا همان حوزه ای است که یکی از برنامه های دولت در راستای طرح های اشتغال زایی بوده و تاثیر بسزایی در اقتصاد بخش عظیمی از جامعه را داراست. مشاغل حانگی روز به روز در حال گسترش هستند و شمار فعالان این عرصه کارآفرینی، روند صعودی پیدا کرده است. در شرایط حال حاضر تولید ماسک، گان، اسپری ضدعفونی کننده و سایر ملزومات بهداشتی بیش از 2 هزار شغل در حوزه ی مشاغل خانگی ایجاد شد. وزارت کار پس از رونق گرفتن اشتغال در مشاغل خانگی ،گرفتن مجوز مشاغل خانگی را الکترونیکی کرد، تا افراد برای فعالیت با کمترین مشکل روبرو شوند.
بر اساس آخرین آمارها، 88 شرکت تعاونی تامین نیاز مشاغل خانگی در سراسر کشور با عضویت 4170 نفر و با سرمایه 3519180 هزار ریال و ایجاد 1800 فرصت شغلی در سامانه ثبتی وزارت تعاون به فعالیت اشتغال دارند. اما آنچه از این آمار روشن و مبرهن است که متاسفانه تا به امروز از ظرفیت مشاغل خانگی و تاثیرات شگرف آن در توسعه اقتصادی، اجتماعی و محرومیت زدایی از خانواده های کم درآمد و آسیب پذیر،آنطور که شایسته است، مورد توجه قرار نگرفته است. درحالیکه هر خانه می تواند به عنوان یک واحد تولیدی و خدماتی نقش موثری در راستای جهش تولید ایفا کند. صنایع دستی همچون قالیبافی، خیاطی ، دامپروری و شیلات، فعالیت های تولیدی و صنعتی و کسب و کارهایی با گرایش فناوری اطلاعات تنها بخشی از مشاغل خانگی محسوب می شود که با شناسایی چالش ها و فرصت های پیش روی آن می توان به رونق هرچه بیشتر آن کمک کرد. 
البته در سال های اخیر با فرا گیر شدن فضاهای مجازی در تمام دنیا از جمله ایران ایجاد مشاغل جدید و از طریق آن اشتغال خانگی برای بسیاری از افراد فراهم شده است...
 از تشکیل گروه‌های خرید و فروش اجناس مصرفی از جمله صنایع دستی، پوشاک تا سفارش انواع شیرینی ها و غذاهای خانگی همگی از جمله مشاغل خانگی هستند که تعداد آن ها رو به فزونی و تنوع است. این فضا امکان حضور افراد در محیط خانه و استفاده از رایانه و وسایل جانبی مورد نیاز را به سادگی فراهم می سازد. البته ناگفته نماند که زنان نقش اول را در تحقق مشاغل خانگی عهده دارند و بیش از 82 درصد متقاضیان اشتغال خانگی را زنان و 18 درصد را مردان تشکیل می دهند. چرا که در کنار نقش مادری و همسری زنان، بسترهای خود اشتغالی بانوان را در محیط سالم، ایمن و زیبنده آنان فراهم می کند و از محرومیت هایی که مانع از شکوفایی استعدادهای آنان می گردد، جلوگیری خواهد کرد.
با تمام این تفاسیر، در کشورهای توسعه‌یافته، زودتر از ما به فکر ساماندهی و حمایت و برنامه‌ریزی برای مشاغل خانگی افتاده اند و این در حالی است که از سال 1389 عملا قانون ساماندهی و حمایت از اشتغال خانگی به تصویب رسید. به گفته کارشناسان، کسب و کارهای خانگی 15 تا 80 درصد نیاز به اشتغال 150 کشورهای جهان را تامین می کنند. در حال حاضر چین، انگلیس و استرالیا از جمله کشورهای موفق در زمینه توسعه کسب و کار خانگی و کارآفرینی به شمار می‌روند.  کشور چین در حوزه مشاغل خانگی، پیشتاز و فعال بوده و با راه اندازی 1040 شغل خانگی، مولد بیش از 30 درصد محصولات بازار چین می باشد. این در حالی است که در ایران حدود 300 حرفه تصویب شده مشاغل خانگی وجود دارد.
علاقه مندان این شاخه می توانند با کمی تحقیق و جستجو در فضای اطراف زندگی خود نیازها را شناسایی و با توجه به بازار هدف، کسب‌وکاری را  راه اندازی نمایند. با توجه به اهمیت کسب‌وکارهای خانگی و تاکید صاحبنظران بر درآمدزایی و اشتغال زایی بالای این مشاغل، اهتمام هر چه بیشتر مسئولین در راستای تسهیل روند اشتغال و استفاده از ظرفیت های موجود وطنی در مشاغل خانگی، بستر حل بسیاری از معضلات نشأت گرفته از بیکاری و مسائل اقتصادی جامعه را فراهم می‌سازد.